ZAVRSNI IZVJESTAJ O RADU
Odbora za obiljezavanje 50-godisnjice
Opste deklaracije o ljudskim pravima

Od prve, konstitutivne sjednice Odbora za obiljezavanje 50-godisnjice Opste deklaracije o ljudskim pravima odrzane u Sarajevu 15. XII 1997. godine, pa do zavrsne manifestacije obiljezavanja Jubileja Deklaracije odrzane u Narodnom pozoristu u Sarajevu 10. XII 1998. godine, Odbor, odnosno Sekretarijat Odbora, smatrajuci obiljezavanje pola stoljeca Deklaracije konkretnim i dobrodoslim povodom za mijenjanje postojeceg stanja u ovoj oblasti, postavio je pred sebe sljedece, dugorocne strateske zadatke:

• Edukacija, posebno mladih, o pravima koja, kao gradjani, imaju u domenu ljudskih prava. Posebno, razvijanje svijesti da gradjanin-pojedinac ima pravo i obavezu da reaguje na ugrozavanje vlastitih prava i sloboda, a posebno pripadnika drugih nacija, religija itd;
• Borba protiv sutnje i solidarisanja u ime tzv. visih nacionalnih ciljeva u slucajevima kolektivnog i pojedinacnog krsenja ili ogranicavanja ljudskih prava;
• Rad na uskladjivanju zakonskh akata, na svim nivoima, sa najvisim svjetskim standardima u oblasti zastite sloboda i prava gradjanina;
• Zastita gradjanina - pojedinca pred samovoljom i arogancijom vlasti, posebno u oblastima u kojima drzavni aparat terorise pojedince i birokratizmom onemogucava jednostavno i brzo ostvarivanje osnovnih gradjanskih prava u oblasti drzavne uprave, administracije, sudstva, imovinskih prava, odnosno u svim kontaktima nemocnog pojedinca i drzavnog aparata u cjelini;
• Vrsenje gradjanskog, demokratskog pritiska i zahtjeva kroz institucije politickog sistema na svim nivoima vlasti u oba entiteta i skretanje opste medijske i politicke paznje na konkretne dogadjaje i licnosti, te istrajavanje na licnoj odgovornosti svakog pojedinca koji krsi ili doprinosi umanjivanju nivoa dostignutih prava i sloboda u BiH;
• Stvaranje preduslova za kontinuiran i stalan angazman sto sireg kruga organizacija, grupa gradjana i svih drugih faktora na stalnom, energicnom i organizovanom pristupu, zastiti i sirenju dostignutog stepena prava i sloboda i njihovom stalnom poboljsanju. Povezivanje svih organizacija u stvaranju jedinstvenog pokreta za punu afirmaciju ljudskih prava i konkretnu primjenu na terenu.

Odbor je inicirao i uradio slijedece konkretne poslove, projekte i zadatke:

• Priprema i odrzavanje I sjednice Odbora u Sarajevu 15. II 1998. godine;
• Izrada Programa obiljezavanja Jubileja sa rokovnikom;
• Kontakti sa Izvrsnim uredom Generalnog sekratara UN, sa Generalnim sekretarom savjeta Evrope, Visokim komesarom za ljudska prava, sa sefom Misije UN u BiH i drugim medjunarodnim institucijama, diplomatskim misijama i specijaliziranim medjunarodnim organizacijama u obezbjedjivanju podrske i usesca u obiljezavanju Jubileja i Programa obiljezavanja;
• Izrada projekata za osiguranje finansijske pomoci u realizaciji Programa obiljezavanja Jubileja;
• Ucesce u Projektu za osnovne i srednje skole oba entiteta o konkretnoj primjeni, shodno uzrastu ucenika, Opste deklaracije o ljudskim pravima, kao pripremnom programu za nastavni predmet "Uvod u demokratiju" koji starta od iduce skolske godine;
• Saradnja i ucesce u edukaciji nastavnika i zajednicki nastup sa Centrom za savremene nastavne tehnologije Sorosi-Centra i PPZ Kantona Sarajevo, odnosno Ministarstva obrazovanja RS;
• Izrada i distribucija plakata tip I i tip II u tirazima od 2.000 primjeraka u oba entiteta;
• Izrada tri TV telopa i emitovanje na lokalnim i nezavisnim TV-medijima;
• Zavrsen prevod sa engleskog jezika knjige Jacka Donelly-a o ljudskim pravima;
• Stampanje i distribucija dzepnih kalendara sa citatima iz Deklaracje za 1998. godinu;
• Prevod, titlovanje i emitovanje prigodnog, profesionalog filma UN o ljudskim pravima na skoro svim TV stanicama u BiH;
• Izdavanje i promocija prigodne PTT marke posvecene Jubileju Deklaracije sa amblemima UN i HK u BiH;
• Izdavanje i promocija telefonske kartice od 100 impulsa posvecene Jubileju Deklaracije;
• Odrzavanje instruktivnih seminara za monitore, posmatrace stanja ljudskih prava u Mostaru i Zenici;
• odrzavanje II sjednice Odbora u Mostaru, 8. V 1998. godine;
• Seminar o ljudskim pravima i slobodama u okviru Ljetnog univerziteta na Univerzitetu u Tuzli u avgustu 1998. godine;
• Javna tribina o ljudskim pravima u Gorazdu;
• Stampana kartica, velicine dzepnog kalendara, sa osnovnim pravima uhapsene - privedene osobe od strane policije na osnovu novog KZ i ZKP za teritoriji Federacije BiH;
• Vise istupa clanova Odbora u raznim medijima povodom Jubileja Deklaracije;
• Stampanje i distribucija knjige - slikovnice o ljudskim prvima za najmladje;
• Priprema za stampanje Pojmovnika – Brevijara ljudskih prava (terminus tehnicus) na 4 jezika;
• sa Centrom za kulturu "Andre Malroux" organizovanje veoma kvalitetne prigodne izlozbe o ljudskim pravima u Sarajevu, u Narodnom pozoristu, i postavljanje njene trajne postavke u Kuci ljudskih prava kao stalne izlozbe - dekoracije. Postojanje mobilne mogucnosti izlaganja prema potrebi u drugim sredinama.
• Realizacija zavrsne manifestacije u Narodnom pozoristu u Sarajevu 10. XII 1998. godine kao centralne svecanosti povodom 50-godisnjice obiljezavanja Opste deklaracje o ljudskim pravima u BiH uz ucesce eminentnih zvanica iz oba entiteta i medjunarodne zajedice.
• Izrada i usvajanje Zavrsnog izvjestaja o radu Odbora.
• Arhiviranje cjelokupne gradje o radu Odbora za obiljezavanje 50-godisnjice Opste deklaracije o ljudskim pravima u BiH u tri arhivska registra i obezbjedjivanje uslova za njeno trajno cuvanje u HK u BiH.

Sarajevo, 22. XII 1998. godine

2. "Monitoring stanja ljudskih prava i edukacija iz oblasti ljudskih prava"

Bosna i Hercegovina je izasla iz troipogodisnjeg rata za vrijeme kog su dovedena u pitanje gotovo sva ljudska prava. Pored toga, u doba SFRJ, i BiH je bila dio socijalistickog sistema u kome ljudska prava nisu tretirana na odgovarajuci nacin.
Zemlja nema demokratskih tradicija, civilno drustvo je u povoju, a tek od nedavno se u javnost probijaju prvi pojmovi o tome sta su ljudska prava, koji su medjunarodni standardi u toj oblasti i koji su mehanizmi zastite ljudskih prava.
U sadasnjoj situaciji, iako je od okoncanja ratnih dejstava proteklo vise od godinu i po dana, nema napretka u uspostavi demokratije. Vlada potpuna paraliza parlamentarnih skupstina, ne usvajaju se novi zakoni, a sva vlast je skoncentrisana u tri vladajuce nacionalisticke partije koje vladaju van institucija sistema.
U ovim okolnostima, uloga nevladinih organizacija je da radi na razvijanju svijesti o demokratskim vrijednostima, ljudskim pravima i slobodama.
Projekat se sastoji od uspostavljanja mreze monitora ljudskih prava na cijeloj teritoriji BiH, njihovog osposobljavanja za monitoring, te od aktivnosti ciji je cilj obrazovanje sireg kruga, posebno ucenika, u domenu ljudskih prava.

Ciljevi:
1: Uspostaviti mrezu kompetentnih monitora iz oblasti ljudskih prava na teritoriji cijele BiH;
2: Uspostaviti sistem obrazovanja i informisanja na polju ljudskih prava.

Realizacija:
1: Na planu uspostave mreze monitora, namjera nam je da radimo na dva polja:
- identifikacija potencijalnih monitora na terenu, a posebno u regionalnim centrima - Banja Luka, Bijeljina, Tuzla, Bihac, Mostar, Trebinje, Zenica, Livno, Brcko...
- osposobljavanje odabranih monitora kako za globalni monitoring tako i za specificni monitoring kao sto je, na primjer, monitoring uslova u zatvorima, sudskih procesa, ponasanja policije, slobode medija, uslova za izbore.
U cilju obuke monitora organizovano je nekoliko Workshop-a.
Prvi Workshop je odrzan u Zenici u novembru 1997 godine.
Kao predavaci i animatori rasprave, ucestvovali su predstavnici Savjeta Evrope, Komisije UN za ljudska prava, Medjunarodne helsinske federacije i Helsinskog komiteta u BiH.
Drugi Workshop je odrzan u Mostaru u januaru 1998 godine. Predavaci su bili predstavnici Centra za zastitu manjina iz Sarajeva, te medjunarodni i domaci eksperti za medije.
Odrzavanje treceg Workshop-a je planirano za maj 1998 godine u Bijeljini u Republici Srpskoj. Ucestvovali bi predstavnici Poljskog helsinskog komiteta, te Komiteta u BiH i Republici Srpskoj.
2. Na podrucju edukacije i informisanja, projekat sadrzi sljedece elemente:
- organizovanje ciklusa od cetiri predavanja u srednjim skolama. Bile bi obuhvacene srednje skole u Sarajevu koje do sada nisu pokrivene ovim oblikom djelovanja Helsinskog komiteta. Pored toga, predavanja bi bila drzana u Bihacu, Gorazdu, Tuzli, Zenici, Brezi, Livnu, a ako to okolnosti budu dopustale, i u nekim gradovima Republike Srpske.
- iniciranje ucenika osnovnih skola na polju ljudskih prava na bazi "Albuma ljudskih prava" koje je Helsinski komitet vec pripremio sa crtezima, popularnim objasnjenjima osnovnih ljudskih prava i kratkim izvodima iz medjunarodnih dokumenata o ovim pravima. Tuzlansko-podrinjski i Sarajevski kanton bi bili obradjeni na pocetku akcije, a cilj je da se dopre do svih kantona, RS i podrucja pod kontrolom HDZ.
- objavljivanje petnaestodnevnog Faxletter-a sa osnovnim informacijama o krsenjima ljudskih prava u BiH i aktivnostima nevladinih organizacija na ovom polju.
Takodjer bi bili koristeni mediji kao sredstvo za informisanje o ljudskim pravima, kao i o regovanjima na povrede ljudskih prava.

"Pravna pomoc"

Postovani,

Helsinski komitet za ljudska prava u BiH je pokrenuo projekat pruzanja besplatne pravne pomoci.
S tim u vezi, sacinjen je formular pod nazivom “Prijava o povredi ljudskih prava”.
Ukoliko smatrate da su Vasa prava na neki nacin povrijedjena, sve sto treba da uradite je da popunite ovaj formular i dostavite nam ga putem E-mail-a. Sto se tice popratne dokumentacije vezane za Vas slucaj mozete je dostaviti putem fax-a na nase brojeve:
+ 387 33 23 08 09 ili + 387 33 23 08 11.
Vas slucaj ce razmotriti advokati Helsinskog komiteta za ljudska prava u BiH, te Vam poslati adekvatan odgovor ili savjet.

OBRAZAC PRIJAVE